Kierowca autobusu odpowiada za bezpieczny przewóz osób i ich bagażu na wyznaczonych trasach. Wykonuje obsługę codzienną oraz drobne naprawy (nie wymagające ingerencji stacji obsługi autobusów), w przypadku ich zaistnienia podczas jazdy. Na trasach dalekobieżnych kierowca autobusu przestrzega przepisów obowiązujących na terytorium danego państwa oraz współpracuje z kierowcą zmiennikiem, który często pełni również funkcję pilota, a także z przewodnikiem wycieczek.
Zadania zawodowe:
- przygotowanie autobusu do jazdy,
- kierowanie autobusem zgodnie z przepisami ruchu drogowego i posiadanymi uprawnieniami,
- prowadzenie autobusu zgodnie z wyznaczoną trasą i według rozkładu jazdy,
- dbanie o bezpieczeństwo własne, pasażerów i innych użytkowników drogi,
- usuwanie drobnych usterek autobusu powstałych podczas jazdy,
- sprzedawanie biletów pasażerom (także z wykorzystaniem kasy fiskalnej),
- obsługa pasażerów zgodnie z instrukcją przewoźnika,
- zabezpieczenie autobusu przed kradzieżą, uruchomieniem i użyciem przez osoby niepowołane,
- przestrzeganie czasu prowadzenia pojazdu, przerw oraz odpoczynku,
- prowadzenie dokumentacji przewozu oraz dokumentacji pojazdu,
- współpraca z przełożonymi i klientami w zakresie realizacji zadań przewozowych.
Warunki podjęcia pracy w zawodzie:
Pracę w zawodzie kierowca autobusu może wykonywać osoba posiadająca wykształcenie na poziomie podstawowym. Pracodawcy preferują osoby z wykształceniem zawodowym (branżowa szkoła I/II stopnia lub technikum) na kierunkach związanych z budową i naprawą pojazdów. Praca kierowcy autobusu wymaga specjalnych uprawnień i dokumentów:
- prawa jazdy, które uprawnia do prowadzenia autobusów (prawo jazdy kategorii D, D+E, D1, D1+E),
- Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej, wydawanego na podstawie ukończonego kursu na przewóz osób:
- kierowcom posiadającym prawo jazdy kategorii D, D+E, D1 lub D1+E, wydane od 10 września 2008 r. na podstawie zdanego egzaminu uprawniającego do zawodowego przewożenia towarów, poprzedzonego kursem (kwalifikacja wstępna) z zakresu techniki prowadzenia pojazdu, przepisów transportowych, zasad bezpieczeństwa i organizacji logistyki, zasad przewożenia pasażerów,
- kierowcom posiadającym prawo jazdy kategorii D, D+E, D1 lub D1+E, wydane przed 10 września 2008 r. na podstawie ukończonego szkolenia okresowego z zakresu aktualnych przepisów i techniki jazdy.
Do uzyskania Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej konieczne jest przedłożenie we właściwym organie wydającym prawo jazdy:
- orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. Obecnie (2018 r.) zarówno badania lekarskie, jak i badania psychologiczne powinny być przeprowadzane: co 5 lat – do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat, co 30 miesięcy – po ukończeniu przez kierowcę 60 roku życia.
Pierwsze badania są wykonywane przed wydaniem Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej, a kolejne w terminach ukończenia szkolenia okresowego,
- zaświadczenia o ukończeniu szkolenia okresowego z zakresu aktualnych przepisów i techniki jazdy, w celu przedłużenia Świadectwa Kwalifikacji Zawodowej o kolejnych 5 lat.
Pracodawcy preferują kierowców z komunikatywną znajomością języka obcego, w szczególności w transporcie międzynarodowym.
Wymagania psychofizyczne:
Wymagania stawiane kandydatom na stanowisko kierowcy autobusu ze względu na specyfikę pracy są bardzo wysokie i różnorodne. Charakter pracy wymaga od kierującego spostrzegawczości, umiejętności śledzenia kilku bodźców jednocześnie, zdolności koncentracji i podzielności uwagi. Szczególnie ważny jest umiejętność szybkiej oceny sytuacji i odpowiedniej reakcji w połączeniu ze zręcznością rąk i koordynacją wzrokowo-ruchową. Bardzo przydatna jest także umiejętność pracy w warunkach monotonnych oraz wytrzymałość na długotrwały wysiłek. Praca wymaga wysokiej odporności emocjonalnej, samokontroli zarówno podczas jazdy, jak i w kontaktach z innymi ludźmi. Kierowca autobusu nie może sobie pozwolić na ryzykowne manewry, narażające jego i innych na utratę życia lub zdrowia czy straty materialne. Niezbędna jest odpowiedzialność i samodzielność, a także wytrwałość, cierpliwość oraz umiejętność podporządkowania się przepisom. W tej pracy niezbędna jest duża sprawność narządu wzroku: umiejętność prawidłowego rozróżniania barw, dobre widzenie stereoskopowe umożliwiające widzenie głębi obrazu i ocenę odległości między pojazdami oraz nie zaburzone widzenie o zmroku umożliwiające prowadzenie pojazdu po zachodzie słońca. Kierowca autobusu wykonuje swoją pracę głównie w pozycji siedzącej, co może powodować przewlekłe choroby kręgosłupa.
Przeciwwskazania do wykonywania zawodu:
Przeciwwskazaniem bezwzględnym do wykonywania tego zawodu jest brak widzenia obuocznego, niedosłyszenie, dysfunkcja kończyn górnych i dolnych oraz choroba psychiczna, cukrzyca i padaczka.
Możliwości i szanse zatrudnienia:
Kierowca autobusu może szukać zatrudnienia w przedsiębiorstwach komunikacji miejskiej, prywatnych firmach przewozowych, zajmujących się transportem osób na liniach krajowych i zagranicznych. Działalność przewozową można realizować także w ramach własnej firmy. Dla zawodu kierowcy autobusu nie ma formalnych wymogów dotyczących posiadania określonego poziomu wykształcenia. Często jednak zdarza się, iż pracodawcy szukając pracowników na takie stanowisko określają minimalne wykształcenie, przeważnie zasadnicze zawodowe lub na poziomie średnim technicznym.
Szkoły:
Zespół Szkół Samochodowych
Technikum
Szkoła Branżowa
ul. Grunwaldzka 25 b, 87-100 Toruń
tel.56 654 32 20
e-mail: szkola@zssam-torun.org
Zespół Szkół Samochodowych
Technikum
Szkoła Branżowa
ul. Wojciecha Kilara 3/5, 91-335 Łódź
tel.42 651 24 62
e-mail: kontakt@zss.elodz.edu.pl
Zespół Szkół Samochodowych
ul. Leśna 1a, 87-800 Wrocław
tel. 54 232 58 13
Technikum
- Technik transportu drogowego
- Technik pojazdów samochodowych
Szkoła Branżowa
e-mail: zss_sekretariat@poczta.onet.pl
Dane kontaktowe:
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W ŁODZI
Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Łodzi
Oddział w Piotrkowie Trybunalskim
ul. Wojska Polskiego 2, 97-300 Piotrków Trybunalski
tel. 44 649 60 87, 44 647 74 01
e-mail: cizpt@wup.lodz.pl