Często zadawane pytania - Poddziałanie IX.2.1 (2/2016) - Regionalny Program Operacyjny WUP Łódź


Często zadawane pytania do konkursu OPS i PCPR - Poddziałanie IX.2.1 (1/2016)

Formy wsparcia

W warukach konkursu zostało napisane, że z konkursu wykluczone są Dzienne Domy Opieki. Jednakże w regulaminie jest naisane ,ze działania dotyczą w szczególności zapewniania opieki medycznej nad osobami niesamodzielnymi w zastępstwie za opiekunów będących członkami rodzin, w tym opieki domowej lub miejsc opieki w dziennych formach, w regulaminie jest też napisane że w w celu rozszerzenia dostępu do usług i zapewnienia wsparcia większej liczbie uczestników w projekcie usługi realizowane będą również w godzinach popołudniowych, wieczornych oraz w soboty co należy rozumieć przez „miejsc opieki w dziennych formach” czy po prostu należy to wykluczyć ?

W ramach konkursu nie jest możliwe wsparcie Dziennych Domów Opieki Medycznej,  a także tworzenie i rozwój usług opiekuńczo-medycznych w formach  stacjonarnych zakładów.
Osoby niesamodzielne należy wspierać w ich naturalnym środowisku, w najbliższym otoczeniu poprzez skierowanie do nich przykładowo pielęgniarek, czy lekarzy.

Jedynie w przypadku okresowego braku możliwości sprawowania opieki przez opiekuna faktycznego lub potrzeby zapewnienia temu opiekunowi odpoczynku możliwe jest umieszczenie osoby niesamodzielnej w zdeinstytucjonalizowanej placówce stacjonarnej. Usługi świadczone w placówce zdeinstytucjonalizowanej świadczone są w sposób:
  •  zindywidualizowany (dostosowany do potrzeb i możliwości danej osoby) oraz jak najbardziej zbliżony do warunków odpowiadających życiu w środowisku domowym i rodzinnym;
  • umożliwiający odbiorcom tych usług kontrolę nad swoim życiem i nad decyzjami, które ich dotyczą;
  • zapewniający, że odbiorcy usług nie są odizolowani od ogółu społeczności lub nie są zmuszeni do mieszkania razem;
  • gwarantujący, że wymagania organizacyjne związane ze świadczeniem danej usługi nie mają pierwszeństwa przed indywidualnymi potrzebami osoby z niej korzystającej.
Rekomendowane jest by okres przebywania w takiej placówce był nie dłuższy niż 1 miesiąc.

W jakim zakresie skali Barthel powinni być uczestnicy projektu przy zapewnieniu opieki medycznej dla osób niesamodzielnych w zastępstwie za opiekunów będących członkami rodzin, w postaci miejsc w formie opieki dziennej i wsparciu zespołu środowiskowego, w zakresie opieki psychiatrycznej dla osób ze spektrum autyzmu, w tym dzieci i młodzieży ?

Zgodnie z Regulaminem konkursu nr RPLD.09.02.01-IP.01-10-002/16 każdy uczestnik przed przystąpieniem do projektu musi zostać oceniony według skali Barthel. W przypadku długoterminowej opieki pielęgniarskiej określono, że uczestnikami projektu mogą zostać osoby, które uzyskały do 60 punktów ww. skali. Przy pozostałych rodzajach wsparcia nie przewidziano progów punktowych w ocenie opartej na skali Barthel.
Ponadto informujemy, że zgodnie ze szczegółowym kryterium dostępu nr 4 z zakresu realizacji projektu wyłączone jest wsparcie działalności lub tworzenia nowych dziennych domów opieki medycznej. Wsparcie może zostać ukierunkowane na tzw. „opiekę wytchnieniową". Usługi te mają zapewnić osobie niesamodzielnej prawidłowe funkcjonowanie w przypadku braku możliwości sprawowania opieki przez opiekuna faktycznego lub potrzeby odpoczynku opiekuna.
Możliwe jest również wsparcie zespołu środowiskowego, jednakże należy pamiętać, że projekt powinien zapewniać kompleksowe działania z zakresu deinstytucjonalizacji opieki medycznej nad osobami niesamodzielnymi. W  pierwszej kolejności podejmowane działania powinny być świadczone bezpośrednio na rzecz osób niesamodzielnych. Działania skierowane do osób niesamodzielnych można rozszerzyć o wsparcie dla opiekunów faktycznych i podmiotów świadczących usługi na rzecz osób niesamodzielnych.

Wsparciem objęte zostaną osoby m.in. dotknięte zaburzeniami funkcji poznawczych lub mowy. Z tymi osobami pracowaliby neurolog oraz psycholog i neurologopeda. Przewidywany czas obecności w projekcie to ok. 3 miesięcy - w zależności od stanu Do tego planowany jest zakup system rehabilitacji funkcji poznawczych wraz z programami (np.: myślenie logiczne, reakcja na bodźce akustyczne, itp.). Czy ww. pomysł wpisuje się w założenia projektu?

Jednym z głównych założeń konkursu jest deinstytucjonalizacja opieki medycznej i zgodnie z kryterium dostępu nr 4, wsparcie nie może być realizowane w ramach działalności dziennych domów opieki medycznej. Konkurs ukierunkowany jest na realizację usług:
  • opieki długoterminowej (świadczenia pielęgnacyjne oraz opiekuńcze) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22.11.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej ;
  • opieki paliatywnej i hospicyjnej zgodnie z  Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29.10.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu paliatywnej i hospicyjnej.
I tylko w takim zakresie mogą być realizowane usługi w ramach niniejszego konkursu. Przy czym należy pamiętać, że świadczenia opieki zdrowotnej realizowane w ramach projektu muszą wykraczać poza gwarantowane świadczenia opieki zdrowotnej lub Wnioskodawca musi udowodnić, że gwarantowane świadczenie nie mogłoby zostać sfinansowane ze środków publicznych w okresie trwania projektu. Wsparcie działalności lub tworzenie nowych dziennych domów opieki medycznej będzie możliwe w okresie późniejszym po wypracowaniu standardów PO  WER na poziomie krajowym.
 

Jaką rolę ma pełnić lekarz w projekcie w odniesieniu do świadczeń w ramach domowej opieki długoterminowej?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz. U. z 2013 poz. 1480)pielęgniarska opieka długoterminowa realizowana w warunkach domowych obejmuje:
  1. świadczenia udzielane przez pielęgniarkę;
  2. przygotowanie świadczeniobiorcy i jego rodziny do samoopieki i samopielęgnacji, w tym kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niesprawnością;
  3. świadczenia pielęgnacyjne, zgodnie z procesem pielęgnowania;
  4. edukację zdrowotną świadczeniobiorcy oraz członków jego rodziny;
  5. pomoc w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych związanych z samodzielnym funkcjonowaniem w środowisku domowym;
  6. pomoc w pozyskiwaniu sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego niezbędnego do właściwej pielęgnacji i rehabilitacji świadczeniobiorcy w domu.
Zgodnie z zapisami Regulaminu konkursu możliwa jest nie tylko realizacja gwarantowanych świadczeń lecz także wsparcia wykraczającego poza nie. Możliwe zatem jest zatrudnienie personelu lekarskiego do wykonywania specjalistycznych zadań w projekcie np. opieki psychiatrycznej.
Regulamin konkursu nie zakłada udziału w projekcie lekarza POZ danego uczestnika. Natomiast zgodnie z kryterium premiującym nr 1 dodatkowe punkty podczas oceny przyznane zostaną projektom, których wnioskodawcą lub partnerem jest podmiot wykonujący działalność leczniczą, udzielający świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna na podstawie zawartej umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z dyrektorem właściwego dla obszaru realizacji projektu Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Czy w ramach konkursu może wziąć udział Zakład Opiekuńczo Leczniczy, w którym znajduje się więcej niż 30 łóżek? Jeżeli tak to czy mozliwa jest realizacja działań zmierzających do tego aby pacjenci powrócili do domu (wsparciem objete byłyby rodziny pacjentów)?

W ramach konkursu możliwa jest realizacja działań zmierzających do deistytucjonalizacji usług zdrowotnych. Możliwe zatem jest przygotowanie członków rodzin do pełnienia funkcji opiekuńczej. Efektem tego rodzaju projektu musi być przejście osoby niesamodzielnej z opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej w środowisku lokalnym. Należy również pamiętać o zapewnieniu wsparcia osobie niesamodzielnej po opuszczeniu placówki opiekuńczej, tak aby zarówno ona, jak i jej opiekun faktyczny mogli prawidłowo funkcjonować w środowisku.
 

Czy wkład własny w projekcie mogą stanowić wynagrodzenia osób pochodzące ze źródła publicznego w postaci kontraktu z NFZ?

Wkład własny w projekcie mogą stanowić wynagrodzenia osób pochodzące ze źródła publicznego w postaci kontraktu z NFZ, w zakresie niezbędnym do realizacji projektu. W takim przypadku należy wykazać szacunkowy wymiar czasu pracy personelu projektu niezbędny do realizacji zadania/ zadań. Ponadto, do rozliczania kwalifikowalności wynagrodzeń takiej osoby stosuje się zapisy Wytycznych w zakresie kwalifikowalności.
Jednocześnie należy pamiętać, że realizowane w projekcie działania mają na celu deinstytucjonalizację opieki medycznej i zgodnie z kryterium dostępu nr 4, nie może być realizowane wsparcie działalności lub tworzenia nowych dziennych domów opieki medycznej.

Czy opieka pielęgnacyjna oraz zabiegi rehabilitacyjne planowane do realizacji w ramach projektu (teleopieka, doradztwo na telefon, opieka pielęgnacyjna świadczona w domu, zabiegi rehabilitacyjne świadczone w miejscu w klinice), wykraczają poza świadczenia pielęgnacyjne w ramach opieki długoterminowej, a co za tym idzie, nie muszą wpisywać się w rozporządzenie z dnia 22 listopada 2013 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej?

Warunkiem realizacji w obu przypadkach jest wykazanie, że ich sfinansowanie jest niezbędne do realizacji celów projektu. Ponadto w przypadku świadczeń gwarantowanych warunkiem ich udzielenia jest wykazanie, iż gwarantowana usługa zdrowotna nie mogłaby zostać sfinansowana ze środków publicznych w trakcie trwania projektu np., że skończył się limit środków na dane świadczenie w br. ,albo kolejka oczekujących jest tak długa, że ze świadczenia dana osoba mogłaby skorzystać dopiero po zakończeniu projektu. Natomiast świadczenia wykraczające poza gwarantowane świadczenia opieki zdrowotnej nie wymagają takiego uzasadnienia. Wystarczy je zdefiniować i wykazać, że są niezbędne do realizacji celu projektu.

Należy pamiętać, że świadczenia gwarantowane powinny być świadczone zgodnie z odpowiednim rozporządzeniem. W przypadku usług w ramach świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej wymagane jest by były realizowane z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz. U. z 2013 poz. 1480), w szczególności zaś z warunkami realizacji określonymi w Załączniku 4 do ww. Rozporządzenia. Natomiast podstawowe usługi w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej wymagane jest by były realizowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (Dz. U. z 2013 poz. 1347), w szczególności zaś z warunkami realizacji określonymi w Załączniku 2 do ww. Rozporządzenia.

Czy możliwe jest pozyskanie środków na organizacje szkoleń dla personelu DPS i czy w ramach pozyskanych środków można sfinansować zatrudnienie pielęgniarki, fizjoterapeuty lub rehabilitanta w DPS?

W ramach konkursu możliwe jest sfinansowanie szkoleń i doradztwa podmiotów leczniczych w zakresie dostosowania ich do potrzeb osób niesamodzielnych. Jeżeli Państwa DPS posiada status podmiotu leczniczego tj. posiada wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą może ubiegać się o dofinansowanie projektu w tym zakresie.Konkurs zakłada możliwość zatrudnienia personelu projektu do wykonywania usług zdrowotnych. Zauważyć jednak należy, że beneficjentami w ramach niniejszego konkursu mogą być tylko podmioty leczniczy.

Jeżeli Gmina nie ma usług specjalistycznych, to czy w ramach tego konkursu jako jeden z instrumentów mogą być usługi specjalistyczne?

W ramach konkursu nie ma możliwości świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych. Specjalistyczne usługi opiekuńcze zaliczane są do usług społecznych, których świadczenia nie zakłada niniejszy konkurs.
 

Czy mogą być finansowane szkolenia i terapie bezpośrednio dla osób niesamodzielnych?

Celem projektów składanych w odpowiedzi na konkurs jest rozwój usług zdrowotnych dla osób zależnych lub niesamodzielnych, w tym osób starszych lub z niepełnosprawnościami służących zaspokojeniu rosnących potrzeb wynikających z niesamodzielności. Załącznik nr 7 Regulaminu konkursu „Wymagania dotyczące standardu oraz cen rynkowych" szczegółowo opisuje formy wsparcia jakie mogą być realizowane w ramach niniejszego konkursu oraz warunki ich realizacji.
Istnieje natomiast możliwość zorganizowania szkoleń i doradztwa w celu przystosowania podmiotów leczniczych do świadczenia usług zdrowotnych na rzecz osób niesamodzielnych.

Czy mogą być sfinansowane szkolenia dla osób - kandydatów na opiekunów osób niesamodzielnych oraz dla rodzin i otoczenia osób niesamodzielnych?

Jednym z zadań w projekcie mogą być szkolenia dla opiekunów, w szczególności dla członków rodzin, w zakresie opieki medycznej nad osobami niesamodzielnymi.
Należy pamiętać, że zgodnie z Regulaminem konkursu, projekty powinny zapewniać kompleksowe działania z zakresu deinstytucjonalizacji opieki medycznej nad osobami niesamodzielnymi. W pierwszej kolejności podejmowane działania powinny być świadczone bezpośrednio na rzecz osób niesamodzielnych.
Działania skierowane do osób niesamodzielnych można rozszerzyć o wsparcie dla opiekunów faktycznych i podmiotów świadczących usługi na rzecz osób niesamodzielnych.
W ramach niniejszego konkursu istnieje również możliwość przeszkolenia osób będących personelem projektu w zakresie opieki nad osobami niesamodzielnymi, jeżeli jest to niezbędne dla prawidłowej realizacji projektu.  Zdobyta przez nich wiedza musi zostać wykorzystana podczas realizacji projektu na rzecz uczestników projektu.

Czy może być sfinansowany koszt przystosowania pomieszczeń dla osób niesamodzielnych w których będą prowadzone działania aktywizacyjne dla tej grupy?

Tak, w projektach składanych w odpowiedzi na niniejszy konkurs mogą Państwo założyć koszt przystosowania pomieszczeń dla osób niesamodzielnych, w których będą świadczone usługi zdrowotne dla tej grupy. Istnieje także możliwość sfinansowania w ramach projektu kosztów mechanizmów racjonalnych usprawnień dla osób niepełnosprawnych, w tym m.in. dostosowanie architektoniczne budynków niedostępnych (np. zmiana miejsca realizacji projektu; budowa tymczasowych podjazdów; montaż platform, wind, podnośników; właściwe oznakowanie budynków poprzez wprowadzanie elementów kontrastowych i wypukłych celem właściwego oznakowania dla osób niewidomych i słabowidzących itp.).
Dostosowanie lub adaptacja (prace remontowo-wykończeniowe) budynków, pomieszczeń będą stanowiły wydatki w ramach cross-financingu. Szczegółowe informacje dotyczące cross-financingu zostały opisane w Regulaminie konkursu strony 28-20 i w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w rozdz. 6.8 oraz 8.7.

Czy może być finansowany zakup środka transportu dostosowanego i przeznaczonego dla osób niesamodzielnych?

Zakup środka transportu dostosowanego i przeznaczonego dla osób niesamodzielnych (biorących udział w projekcie) może zostać sfinansowany w ramach projektu, o ile Wnioskodawca uzasadni, że zakup ten jest niezbędny dla jego realizacji (przedstawi racjonalność i efektywność poniesienia takiego kosztu).

Zgodnie z Regulaminem konkursu :
  • wydatki poniesione na zakup środków trwałych wykorzystywanych w ramach i na rzecz projektu są kwalifikowalne w całości lub w części swojej wartości zgodnie ze wskazaniem wnioskodawcy opartym o faktyczne wykorzystanie środka trwałego na potrzeby projektu (o ile dotyczą wsparcia w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej oraz w zakresie przygotowania i tworzenia wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, pielęgnacyjnego i wspomagającego,  a także koszty ich dostaw, montażu i uruchomienia)
  • w pozostałych przypadkach wydatki na zakup środków trwałych wykorzystywanych w ramach i na rzecz projektu są kwalifikowalne wyłącznie w wysokości odpowiadającej odpisom amortyzacyjnym za okres, w którym będą wykorzystywane w projekcie. W ramach projektu rozlicza się wtedy odpisy amortyzacyjne a nie wydatki na zakup środków trwałych i stosuje się warunki oraz procedury określone  w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności  sekcja 6.12.2 Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.Powyższe  dotyczy wszystkich środków trwałych o wartości powyżej 350 PLN netto.
Środki trwałe nabyte w ramach projektu po zakończeniu jego realizacji mogą być wykorzystywane na działalność statutową beneficjenta lub mogą zostać przekazane nieodpłatnie podmiotowi niedziałającemu dla zysku.
W przypadku gdy środki trwałe zakupione w ramach projektu będą wykorzystywane po jego zakończeniu częściowo lub w całości w celu świadczenia usług komercyjnych, wówczas wydatki te objęte będą regułami pomocy de minimis lub pomocy publicznej.
Wydatki poniesione w ramach projektu na zakup środków trwałych nie mogą przekroczyć 10% wydatków kwalifikowalnych. Do powyższego limitu - 10% wydatków kwalifikowalnych nie zalicza się odpisów amortyzacyjnych środków trwałych wykorzystywanych w ramach projektu.

Jakie przykładowe działania/zadania mogą być finansowane w ramach konkursu?

W załączniku nr 7 do Regulaminu konkursu „Wymagania dotyczące standardu oraz cen rynkowych" zostały szeroko omówione poszczególne formy wsparcia, które mogą stanowić przedmiot niniejszego konkursu.

Grupa docelowa

Czy w ramach konkursu może wziąć udział Zakład Opiekuńczo Leczniczy, w którym znajduje się więcej niż 30 łóżek? Jeżeli tak to czy mozliwa jest realizacja działań zmierzających do tego aby pacjenci powrócili do domu (wsparciem objete byłyby rodziny pacjentów)?

W ramach konkursu możliwa jest realizacja działań zmierzających do deistytucjonalizacji usług zdrowotnych. Możliwe zatem jest przygotowanie członków rodzin do pełnienia funkcji opiekuńczej. Efektem tego rodzaju projektu musi być przejście osoby niesamodzielnej z opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej w środowisku lokalnym. Należy również pamiętać o zapewnieniu wsparcia osobie niesamodzielnej po opuszczeniu placówki opiekuńczej, tak aby zarówno ona, jak i jej opiekun faktyczny mogli prawidłowo funkcjonować w środowisku.
 

Pozostałe

W warukach konkursu zostało napisane, że z konkursu wykluczone są Dzienne Domy Opieki. Jednakże w regulaminie jest naisane ,ze działania dotyczą w szczególności zapewniania opieki medycznej nad osobami niesamodzielnymi w zastępstwie za opiekunów będących członkami rodzin, w tym opieki domowej lub miejsc opieki w dziennych formach, w regulaminie jest też napisane że w w celu rozszerzenia dostępu do usług i zapewnienia wsparcia większej liczbie uczestników w projekcie usługi realizowane będą również w godzinach popołudniowych, wieczornych oraz w soboty co należy rozumieć przez „miejsc opieki w dziennych formach” czy po prostu należy to wykluczyć ?

W ramach konkursu nie jest możliwe wsparcie Dziennych Domów Opieki Medycznej,  a także tworzenie i rozwój usług opiekuńczo-medycznych w formach  stacjonarnych zakładów.
Osoby niesamodzielne należy wspierać w ich naturalnym środowisku, w najbliższym otoczeniu poprzez skierowanie do nich przykładowo pielęgniarek, czy lekarzy.

Jedynie w przypadku okresowego braku możliwości sprawowania opieki przez opiekuna faktycznego lub potrzeby zapewnienia temu opiekunowi odpoczynku możliwe jest umieszczenie osoby niesamodzielnej w zdeinstytucjonalizowanej placówce stacjonarnej. Usługi świadczone w placówce zdeinstytucjonalizowanej świadczone są w sposób:
  •  zindywidualizowany (dostosowany do potrzeb i możliwości danej osoby) oraz jak najbardziej zbliżony do warunków odpowiadających życiu w środowisku domowym i rodzinnym;
  • umożliwiający odbiorcom tych usług kontrolę nad swoim życiem i nad decyzjami, które ich dotyczą;
  • zapewniający, że odbiorcy usług nie są odizolowani od ogółu społeczności lub nie są zmuszeni do mieszkania razem;
  • gwarantujący, że wymagania organizacyjne związane ze świadczeniem danej usługi nie mają pierwszeństwa przed indywidualnymi potrzebami osoby z niej korzystającej.
Rekomendowane jest by okres przebywania w takiej placówce był nie dłuższy niż 1 miesiąc.

W jakim zakresie skali Barthel powinni być uczestnicy projektu przy zapewnieniu opieki medycznej dla osób niesamodzielnych w zastępstwie za opiekunów będących członkami rodzin, w postaci miejsc w formie opieki dziennej i wsparciu zespołu środowiskowego, w zakresie opieki psychiatrycznej dla osób ze spektrum autyzmu, w tym dzieci i młodzieży ?

Zgodnie z Regulaminem konkursu nr RPLD.09.02.01-IP.01-10-002/16 każdy uczestnik przed przystąpieniem do projektu musi zostać oceniony według skali Barthel. W przypadku długoterminowej opieki pielęgniarskiej określono, że uczestnikami projektu mogą zostać osoby, które uzyskały do 60 punktów ww. skali. Przy pozostałych rodzajach wsparcia nie przewidziano progów punktowych w ocenie opartej na skali Barthel.
Ponadto informujemy, że zgodnie ze szczegółowym kryterium dostępu nr 4 z zakresu realizacji projektu wyłączone jest wsparcie działalności lub tworzenia nowych dziennych domów opieki medycznej. Wsparcie może zostać ukierunkowane na tzw. „opiekę wytchnieniową". Usługi te mają zapewnić osobie niesamodzielnej prawidłowe funkcjonowanie w przypadku braku możliwości sprawowania opieki przez opiekuna faktycznego lub potrzeby odpoczynku opiekuna.
Możliwe jest również wsparcie zespołu środowiskowego, jednakże należy pamiętać, że projekt powinien zapewniać kompleksowe działania z zakresu deinstytucjonalizacji opieki medycznej nad osobami niesamodzielnymi. W  pierwszej kolejności podejmowane działania powinny być świadczone bezpośrednio na rzecz osób niesamodzielnych. Działania skierowane do osób niesamodzielnych można rozszerzyć o wsparcie dla opiekunów faktycznych i podmiotów świadczących usługi na rzecz osób niesamodzielnych.

wybierz kategorię pytań

 Przejdź na górę